Historia na podstawie fragmentów wyrwanych

Lodowiec opuścił tereny Suwalszczyzny między 15 000 a 11 000 rokiem przed naszą erą. Ślady pobytu człowieka (grup koczowniczych) na tych terenach ocenia się na rok 8700 p.n.e.

Plemiona bałtyjskie zamieszkiwały dorzecza Czarnej Hańczy w okresie II-VI w.n.e. Przez 700 lat do około 1200 roku m.in. Jaćwingowie żyli sobie niezmiennie na całym terenie. Przebiegała tu jedna z odnóg szlaku bursztynowego. Znaleziska z okresu epoki rzymskiej oraz początku okresu wędrówek ludów świadczą o szybkiej kolonizacji tych terenów oraz szacunku do osób zmarłych (kurhany)

Plemiona te nigdy nie utworzyły jednolitego państwa, co ułatwiło ich podbój m.in. przez zakon krzyżacki. Prusowie jako wyznawcy religii etnicznej czcili siły natury: ciała niebieskie, jak Słońce czy Księżyc, zjawiska atmosferyczne, jak piorun czy grzmot, a także zwierzęta i rośliny. Miejscami kultu były święte gaje, miejsca składania ofiar bogom.

Prusowie byli przede wszystkim rolnikami. Uprawiali rolę, zbierali grzyby, zioła, jagody, orzechy, hodowali konie, krowy, owce, świnie. Zakładali barcie. Gospodarstwa nad jeziorami posiadały wyłączność na połów ryb. Handlowali z Germanami (w tym Anglosasami), Czechami, Arabami.

W 1200 roku Konrad zlecił Krzyżakom z Węgier eksterminację wszytkich innych na terenach m.in. Jaćwingów.

Jaćwingów w obawie przed przymusową chrystianizacją ze strony Krzyżaków wyemigrowała na tereny Litwy i Rusi.

W 1398 r. zawarto układ pomiędzy Wielkim Księciem Litewskim Witoldem a Zakonem Krzyżackim, na podstawie którego Litwini zrzekli się Żmudzi na rzecz terenów po Jaćwingach. Utworzona wtedy granica przebiegała między rzeką Szeszupa do jeziora Necko oraz rzekami Netta i Biebrza.

Ziemie, na których żyjemy i mieszkamy od zawsze wchodziły w skład Puszczy Perstuńskiej. Obszary puszcz miały swoich namiestników i leśniczych. Do puszcz i łowów stworzono specjalnie służbę leśną (tzw. osocznicy) Panujący od 1506 roku - Zygmunt Stary król Polski i Wielki Książę Litewski widząc zagrożenie od strony Krzyżaków , po wojnie 13-letniej i klęsce Zakonu (oraz pokoju 1466) masowo zasiedlających tereny puszczańskie w okolicach Ełku postanowił utworzyć pas graniczny oddzielający oba państwa.

Tereny nadał w posiadanie Fotianowi Szembelowi i jego pięciu braciom. Dobra Szembelów nie rozwijały się jednak tak dynamicznie jak inne nowopowstałe miejscowości, niektóre sprzedano lub włączono do dóbr królewskich.

Strefa wolności i chaosu

Po roku 1562 rozwinęła się szybka kolonizacja . Na terenie wsi Szembelewo i Dowspuda powstało miasto Filipów z czterema przedmieściami: Jemieliste, Olszanka, Szafranki i Wólka. W 1570 roku od króla Zygmunt II Augusta Filipów otrzymał prawa miejskie. Miastu nadano herb raka.

około 1603 powstały okoliczne osady Czarne Czostkowo

Pierwszym starostą Filipowa został Włoch Aleksander Gwagnin, protegowany królowej Bony. Drugi starosta Filipowa Krzysztof Morsztyn założył tutaj zbór ariański. W mieście tym przyszedł na świat jeden z teologów arianizmu Andrzej Wiszowaty. Syn A. Wiszowatego (również Andrzej) był słynnym pisarzem i działaczem ariańskim, autorem traktatów teologicznych prac z zakresu filozofii przyrody, logiki i etyki.W 1585 roku arianie z pomocą króla Stefana Batorego o założenie w Filipowie gimnazjum. Zaraza w latach 1624-1626 i pożar w roku 1639 zniszczyły miasto.

Bitwa pod Filipowem - 22.X. 1656 roku. Była to jedna z bitew "potopu" szwedzkiego- ekspedycja hetmana polnego litewskiego Wincentego Gosiewskiego, który wraz z posiłkami tatarskimi pod dowództwem subchana Ghazi -agi wystąpił zbrojnie przeciwko elektorowi brandenburskiemu, lennikowi polskiemu, sprzymierzonemu ze Szwedami. Po zwycięstwie pod Prostkami (8.X.1656r.) Gosiewski stoczył kolejną bitwę ze Szwedami- pod Filipowem. Nie brali w niej udziału Tatarzy, którzy odstąpili od Gosiewskiego (spór o jeńca- Bogusława Radziwiłła) i "ogniem i mieczem" nawiedzili całe pogranicze prusko- litewskie. Terenem działań wojennych Gosiewskiego i grabieżczych Tatarów była cała Suwalszczyzna. Bitwę filipowską Polacy przegrali. Dywizja Gosiewskiego utraciła około 600 ludzi. W porzuconym taborze Szwedzi odnaleźli Bogusława Radziwiłła.

W roku 1657 zanotowano w Filipowie zaledwie 3 chrzty. Wojna, kolejne zarazy- w latach 1656, 1657 i 1661 oraz ogólny upadek kraju doprowadziły region do bardzo złego stanu gospodarczego i wyniszczeniu ludności na tym terenie. Ponowne zasiedlanie odbywało się bardzo wolno. Sąsiednie ziemie terenu Suwalszczyny kolonizowały się nieco szybciej, ludność chętniej osiadlała się po tamtej stronie granicy.

W 1772 roku początek rozbiorów, rodzina europejska walczy o wpływy w regionie.

w 1796 roku prowincji Prus Nowowschodnich

W lipcu 1807 roku w wyniku wojny francusko- prusko- rosyjskiej Suwalszczyzna została wyzwolona, zaś chwilę później, po klęsce wojsk napoleońskich, klęsce powstań, według ustaleń Kongresu Wiedeńskiego (1815) bez autonomii, ośrodków szkolnictwa, nastąpiło ogólne zacofanie regionu.

W 1870 r władze carskie zdegradowały Filipów do statusu wsi.

W XIII wieku Krzyżacy podbili Jaćwież. O ziemie pojaćwieskie w ciągu XIV wieku toczyły się walki między Krzyżakami a Litwinami.

Władysław Jagiełło traktatem zawartym nad jeziorem Melno ustalił granicę między państwem zakonnym a ziemiami podległymi Jagiellonom.

Tereny litewskie obejmowały głównie puszcze.

oglądaj